2028 елга кадәр Татарстанның энергия системасында электр энергиясен куллануның уртача еллык үсеш темпы 1,8% дип фаразлана
Россия Энергетика министрлыгы 2023-2028 елларга Россиянең электр энергетикасы системаларын үстерү схемасын һәм Программасын раслады (алга таба – СиПР), анда Татарстан Республикасының энергия системасын үстерү буенча фаразлар һәм төп техник карарлар кертелгән.
Татарстан Республикасы РДУ катнашында эшләнгән СиПР мәгълүматларына караганда, 2028 елга Татарстан Республикасы энергия системасында электр энергиясен куллануны сәгатенә 36164 млн кВт кадәр арттыру планлаштырыла, уртача еллык үсеш темпы – 1,82%, шулай ук электр куәтенең максималь кулланылу дәрәҗәсен 5326 МВт кадәр арттыру уртача еллык үсеш темпы 1,6% булыр дип планлаштырыла.
Үсешнең китерелгән темплары нигездә нефть чыгару һәм эшкәртү, автомобиль сәнәгате һәм торба үткәргеч транспорты предприятиеләрендә куллану дәрәҗәсен арттыруга бәйле.
СиПР кысаларында Татарстан Республикасының энергия системасында электр энергиясе җитештерү объектларын файдалануга тапшыру һәм реконструкцияләү белән бәйле проектларны гамәлгә ашыру планлаштырыла. Аларның иң зурлары:
- ТЭС ЗТО ТКО (каты коммуналь калдыкларны термик зарарсызландыру заводы электр станциясе) кертү, билгеләнгән куәте – 55 МВт (2024 ел). ТЭС Россия Федерациясенең каты коммуналь калдыкларны күмү өлешен киметү буенча «Чиста ил» өстенлекле проектлары кысаларында, әйләнә-тирә мохиткә тискәре йогынтыны киметү максатыннан төзелә.
- 2026 елда Зәй ГРЭСында 850 Мвт ПГУны файдалануга кертү, билгеләнгән куәте 804,9 МВт булган 5,6,11,12 блогын файдаланудан чыгару (2023 ел).
- Түбән Кама ҖЭҮ (ПТК-2) 155 МВт ГТЭ файдалануга тапшыру, 2025 елда 135 МВт куәте белән ПТ 135/165-130/15 подстанциясен эксплуатациядән чыгару (2025 ел). Проект куәте 155 МВт булган, үзебездә җитештерелгән казан-утилизаторы белән газ турбинасы төзелешен күздә тота. Соңыннан бу үз ресурсын эшләп бетергән ПТ-135/165 пар турбинасын эксплуатациядән чыгарырга мөмкинлек бирәчәк. Модернизация нәтиҗәсендә куелган куәтнең артуы 20 МВт тәшкил итәчәк. Пар-газ технологиясенә күчү җитештерелгән электр энергиясенең үзкыйммәтен киметергә мөмкинлек бирәчәк. Үзебездә җитештерелгән инновацион газ турбинасын куллану ГТУ төзү һәм эксплуатацияләү чыгымнарын киметергә генә түгел, ә тулаем Россия Федерациясе икътисады өчен өстәмә файда бирергә дә мөмкинлек бирәчәк.
СиПРда шулай ук Татарстан Республикасы энергия системасының электр челтәрләрен перспективалы үстерү буенча карарлар, шул исәптән рөхсәт ителгән кыйммәтләр өлкәсендә электр энергетикасы режимы параметрларын табуны тәэмин итү өчен кирәкле чишелешләр дә билгеләнгән:
«Сетевая компания» АҖ 110 кВ Юбилейная подстанциясендә һәркайсы 25 МВА куәтенә ия булган ике 110/35/10 кВ транформаторын һәркайсының егәрлеге 40 МВА булган ике 110/35/10 кВ трансформаторына алмаштыру каралган (ПС 110 кВ Аэропортка күчереп) (2023 ел).
Энергосистеманың электр энергетикасы режимы параметрларының рөхсәт ителгән кыйммәтләр чигеннән чыгу куркынычын булдырмау өчен «Сетевая компания» АҖнең ПС 110 кВ Аэропорт подстанциясендә 16 МВА куәте белән ике 110/10 кВ трансформаторны 25 МВА куәте белән ике 110/35/10 кВ трансформаторга алмаштыру каралган, алар элек ПС 110 кВ Юбилейная подстанциясендә урнаштырылган булган (2023 ел); ВЛ 110 кВ Пестрецы – Сокуры и ВЛ 110 кВ Аэропорт – Сокуры булдырып, озынлыгы якынча 5,4 км тәшкил итәчәк, һәркайсының егәрлеге 6,3 МВА булган ике 110/10 кВ трансформаторы белән ВЛ 110 кВ Пестрецы – Аэропорт на ПС 110 кВ төзеп, ПС 110 кВ Сокуры төзелеше күздә тотыла (2023 ел).
Исегезгә төшерәбез, тармакның перспективалы үсешен планлаштыруның яңа моделе 2023 елның 1 гыйнварыннан 2022 елның июнендә кабул ителгән «Электр энергетикасы турында» 35-ФЗ номерлы федераль законга төзәтмәләр нигезендә кертелгән. Документ нигезендә, электр энергетикасын перспективалы планлаштыру өчен җаваплылык үзәге булып система операторы тора. Компаниянең бурычлары спектрына ике программа документын эшләү кертелгән: электр энергетикасы объектларын 18 елга урнаштыруның Генераль схемасын, Россиянең электр энергетика системаларын үстерү схемасын һәм программасын, 110 һәм аннан да югарырак кВ булган система барлыкка китерүче челтәрләр өлешендә төбәк энергетика системаларын үстерү буенча соңгы планнарга кертеп, 6 елга электр энергетикасы системаларын үстерү схемасын һәм программасын эшләү. Яңа системаны кертү перспективалы планлаштыру документларының сыйфатын һәм ачыклыгын арттыруга, шулай ук энергия системасының ышанычлылыгының билгеләнгән параметрларын үтәп, аның киләчәк рәвешен формалаштыру буенча кабул ителгән техник карарларның икътисадый нәтиҗәлелеген арттыруга юнәлдерелгән.
Татарстан Республикасы төбәй диспетчерлык идарәсенең «СО ЕЭС» АҖ филиалы турында мәгълүмат
Татарстан ТДИ «СО ЕЭС» АҖ филиалы 2008 елның 1 июлендә оештырылган, Урта Идел берләштерелгән диспетчерлык идарәсенең «СО ЕЭС» АҖ филиалы җаваплылыгы зонасына керә һәм Татарстан Республикасы территориясендә электр энергетикасы объектлары белән диспетчерлык идарәсе функцияләрен башкара.
Татарстан ТДИ идарәсендә һәм карамагында электр куәте 8589,006 МВт булган генерация объектлары бар (01.01.2023). Генерациянең төп объектлары: Зәй ГРЭСы, Түбән Кама ГЭСы, Казан ҖЭҮ-1, Казан ҖЭҮ-2, Чаллы җылылык электр үзәге («Татэнерго» АҖ филиаллары), Казан ҖЭҮ-3, Түбән Кама ҖЭҮ-1 («ТГК-16» АҖ филиаллары), Түбән Кама ҖЭҮ-2 («Түбән Кама ҖЭҮ» ҖЧҖ). Республиканың электр энергетикасы комплексына шулай ук 110500 кВ көчәнеш классындагы 221 электр тапшыру линиясе дә керә. Операция зонасы территориясе 68 мең кв. км мәйданда урнашкан, анда 4 млн.кеше яши.
Урта Идел берләштерелгән диспетчерлык идарәсенең «СО ЕЭС» АҖ филиалы турында мәгълүмат
Урта Идел берләштерелгән диспетчерлык идарәсенең «СО ЕЭС» АҖ филиалы Россия Федерациясенең 9 субъекты: Пенза, Самара, Саратов, Ульяновск һәм Түбән Новгород өлкәләре һәм Чувашия, Мари Эл, Мордовия һәм Татарстан Республикалары территориясендә урнашкан Урта Идел ОЭС 9 энергия системасы режимы белән идарә итә.
Берләшмәнең электр энергетикасы комплексын 76 электр станциясе (билгеләнгән куәте 5 МВт һәм аннан да югарырак) тәшкил итә, аларның билгеләнгән суммар куәте 27,98 мең МВт (01.01.2023 мәгълүматлары буенча), 110500 кВлы 809 электр подстанциясе һәм 110500 кВ 1117 электр тапшыру линиясе бар, гомуми озынлыгы – 36,9 мең км.
Урта Идел берләштерелгән диспетчерлык идарәсенең операцион зона территориясе – 450 мең кв.км, анда урнашкан шәһәрләрдә һәм торак пунктларда 19,5 млн.кеше яши.